بیمه تمام خطر پیمانكاران اصولاً برای یك پروژه احداث، كه اجرای آن به موجب قراردادی بین كارفرما و پیمانكار منعقد شده، صادر میشود و آن را از زمان شروع كار تا پایان تحت پوشش قرار میدهد. بیمه نامه تمام خطر پیمانكاران را میتوان برای كلیه پروژههای راهسازی و ساختمانی بررسی و صادر نمود. لذا موضوعات مورد بیمه تمام خطر پیمانكاران بسیار متنوع است. به عنوان نمونه میتوان به موارد زیر اشاره كرد.
انواع ساختمان با كاربریهای مختلف مثل مسكونی، اداری، تجاری، پزشكی، آموزشی و ورزشی
ساختمان كارخانجات و سیلوها كه ممكن است بخش عمدهای از عملیات مربوط به نصب تجهیزات و ماشین آلات نیز باشد.
ساختمان راه، خطوط و ایستگاههای راه آهن و باند و ترمینال فرودگاهها
انواع موج شكنها و آبشكن در داخل دریا
پلها، سدها، تونلها، سیستمهای آبیاری و زهكشی و خطوط انتقال آب (با لولههای سیمانی) كانالها، بندرگاهها
بيمه تمام خطر پيمانكاران
موارد تحت پوشش بیمه
كارهای موضوع پیمان
نصب ماشین آلات یا تجهیزات
لوازم و تجهیزات ساختمانی
ماشینآلات ساختمانی
هزینههای مربوط به برداشت ضایعات
اموال مجاور
مسئولیت مدنی در صورت تمایل در بخش دو بیمه نامه
و سایر موارد
حدود پوشش بیمهای ارائه شده توسط بیمه تمام خطر پیمانكاران یك پوشش تمام خطر بوده و لذا هر خطری كه به نحوی مشخص استثناء نشده باشد تحت پوشش قرار میگیرد. به عبارتی بیمه تمام خطر پیمانكاران تقریباً هرگونه زیان یا خسارت فیزیكی ناگهانی و غیرقابل پیش بینی را كه در طول مدت بیمه و در محل اجرای پروژه به اموال بیمه شده وارد آید را جبران خواهد نمود. عموماً بیمهگر از بین رفتن یا خسارت ناشی از علل زیر را جبران مینماید.
آتش سوزی، صاعقه، انفجار، سقوط هواپیما، كاربرد آب یا اقداماتی كه به منظور اطفاء حریق انجام میگیرد.
سیل، طغیان آب، نشست زمین، لغزش زمین و صخرهها
دزدی ساده، سرقت با شكستن حرز
اجرای ناصحیح كار، عدم مهارت، سهل انگاری، اعمال توام با سوءنیت، اشتباهات فردی
علاوه بر موارد مذكور، بیمه تمام خطر پیمانكاران از بین رفتن یا خسارت وارد به مصالح ساختمانی، ماشینآلات ساختمانی و لوازم و تجهیزات ساختمانی در حین حمل و نقل در محدوده اجرای پروژه، انبار داری در خالل دوره و یا در هنگام پیاده یا سوار نمودن ماشینآلات را تحت پوشش قرار میدهد.
بیمه تمام خطر نصب
هدف اصلی بیمه تمام خطر نصب، ارائه تأمین جامع و كافی در مقابل تمام خطرات مربوط به نصب ماشینآلات و تجهیزات و همچنین نصب هرگونه سازه با اسكلت فلزی است. موضوع بیمهنامه تمام خطر نصب، پروژههای در حال اجراء است. بیمه نامه تمام خطر نصب پروژههایی را در بر میگیرد كه با قطعات و تجهیزات و ماشینآلاتی شكل میگیرد كه در كارخانهها و واحدهای تولیدی دیگر ساخته شده و در محل اجرای طرح نصب میشود. مدت این بیمه است.
خطرات تحت پوشش
از جمله خطرات تحت پوشش میتوان به این موارد اشاره كرد.
خطرات طبیعی مثل سیل، زلزله، طوفان، نزولات جوی
آتش سوزی، انفجار، برخورد جسم خارجی، ریزش و رانش زمین
دزدی، خسارت ناشی از بكار بردن مصالح معیوب و اجرای ناصحیح كار به بخشهای اجراء شده دیگر كه بطور صحیح اتمام شده و غیره
تعیین حق بیمه
برای تعیین نرخ حق بیمه انواع پروژههای معمولی نصب، شركتهای بزرگ اتكایی جداولی به عنوان جداول راهنمای نرخ تهیه نمودهاند كه در بیشتر موارد یعنی مواردی كه بتوان خطرات مشمول بیمه را خطراتی عادی تلقی نمود، قابل استفاده است. با این همه تعیین نرخهای ثابت برای تمام پروژههای نصب امری غیرممكن است و اصولاً نرخ هر ریسكی بخصوص پروژههای بزرگ، میباید براساس ویژگیهای خاص آن ریسك ارائه شود. برای تعیین و ارائه نرخ حق بیمه تمام خطر نصب متناسب با خطر مورد نظر، بیمهگر نیاز به اطلاعات عدیدهای خواهد داشت که شامل موارد زیر است.
مشخصات فنی پروژه مربوطه
ارزش قرارداد
قیمت اشیاء مورد نصب
نقشه پروژه (در برگیرنده مسئولیت مدنی در قبال اشخاص ثالث)
اطلاعات زمینشناسی
آبشناسی و هواشناسی مربوط به محل نصب
جدول زمان بندی شده تهیه و نصب اشیاء مورد بیمه
جزئیات مربوط به امكانات پیش انبارداری
خدمات و امكانات حفاظتی
وسایل و تجهیزات اطفاء حریق
اطلاعاتی در مورد تجربه شركت مجری عملیات نصب در اجرای پروژههای مشابه در رابطه با تعیین نرخ حق بیمه مربوط به ماشینآلات و تجهیزات نصب
میباید به این نكته توجه كرد كه این ماشین آلات غالباً در شرایط سخت و تحت فشارهای شدید مورد استفاده قرار میگیرند و به طور منظم نیز سرویس نمیشوند.
بیمه شكست ماشین آلات
هدف بیمه شكست ماشین آلات حمایت از بیمهگذار در برابر خسارات مالی ناشی از وقوع حادثه ناگهانی و غیرقابل پیش بینی است. در صورت عدم وجود بیمهنامه شكست ماشین آلات، صاحبان ماشینآلات میباید همواره مبالغی را به صورت نقد و به عنوان ذخیره برای جبران خسارات احتمالی نگهداری نمایند، این عمل نه تنها بخشی از سرمایه آنها را به صورت راكد و غیرقابل استفاده در امر سرمایه گذاری در میآورد، بلكه چنانچه خسارتی به وقوع بپیوندد كه هزینههای لازم به منظور جبران آن بیش از ذخایر خسارتی نگهداری شده باشد، میبایست بخشی از درآمدهای جاری موسسه را نیز به این امر اختصاص داد و در چنین حالتی موسسه با مشكالت مالی مواجه خواهد شد (به خصوص در سالهای اولیه فعالیت موسسه كه میزان ذخایر بسیار ناچیز است) بنابراین بیمه نامه شكست ماشینآلات بهترین راه حل جبران خسارات احتمالی بدون ذخیره كردن بخشی از سرمایه بیمه گذار است. بیمه ماشینآلات برای تمامی موسساتی كه این قبیل ماشینآلات را مورد استفاده قرار میدهند، حائز اهمیت است. یعنی بیمهنامه شكست ماشین آلات نه تنها برای موسسات بزرگ صنعتی كه متشكل از واحدهای بزرگ یا ماشینآلات تمام اتوماتیك هستند، بلكه مهمتر از آن برای كلیه موسسات صنعتی متوسط و كوچك نیز كه بروز نقصی در ماشینآلات تولیدی آنها ممكن است عواقب سوء مالی و اقتصادی بسیار شدیدی را برای موسسه به بار آورد، دارای اهمیت است. همچنین آن دسته از موسسات مالی كه اعتبار لازم جهت خرید ماشینآلات و دستگاهها را تأمین مینمایند نیز علاقمندند كه این قبیل ماشینآلات و دستگاهها از تأمین جامع و كامل برخوردار باشند.
موارد تحت پوشش
در بیمه نامه شكست ماشین آلات انواع دستگاهها و تجهیزات مكانیكی، ادوات و ماشینآلات را میتوان تحت پوشش قرار داد، مثلاً دستگاههای مولد نیروی برق (بویلرها، توربینها و ژنراتورها)، تأسیسات شبكههای برق رسانی (ترانسفورماتورها، تجهیزات برق فشار قوی و ضعیف)، ماشینآلات تولیدی و تجهیزات كمكی) ماشینهای ابزار و ماشینهای بافندگی ماشینآلات كاغذ سازی، پمپها، كمپرسورها، مخازن، لولهها، تیوبها و ...).
لازم به ذكر است كه عموماً برخی از اقلام كه در مقایسه با مجموعه ماشینآلات یك كارخانه از عمر مفید كوتاهترین برخوردار هستند، تحت شمول این بیمه قرار نمیگیرند.
ابزار آلات تعویض شدنی، مانند: انواع قالبها، سیلندرهای مورد استفاده در صنعت چاپ
قطعاتی كه به دلایل ذاتی یا بواسطه نوع استفادههای كه از آنها میشود، زیاد در معرض كهنگی و استهلاک قرار میگیرند، مانند لفافهای نسوز، سنگ شكنها، اشیاء شیشهای، تسمهها، تایرهای لاستیكی، انواع روغنها، سوختها، كاتالیزورها (وغن موجود در ترانسفورماتورها و كلیدهای خودكار برق كه علاوه بر خنك كنندگی نیز دارند، تحت شمول بیمه قراردارند).
بیمه ماشینآلات پیمانكاری
برای هر پیمانكار، زمان و هزینههای مربوط از عوامل تعیین كننده و سرنوشتساز در موفقیت یا شكست پروژه ساختمانی به حساب میآیند. دستورالعملهای كارخانههای تولید كننده و كتابچههای مخصوص ماشینآلات از مواردی است كه پیمانكار را در انتخاب تجهیزات مورد نظر و محاسبه هزینههای آنها یاری میدهد. بیمه ماشین آلات پیمانكاری بیشتر برای پروژههای بلند مدت یا پروژههایی كه در محل ساختمان آنها چندین پیمانكار، ماشینآلات خود را به كار انداختهاند مناسب است. بیمهنامه ماشینآلات پیمانكاری پوششهای یكسان همه ماشینآلات موجود در كارگاه را بدون در نظر گرفتن ملاک آنها در بر میگیرد و هر یك از آنها به نسبت سهم حق بیمه خود را پرداخت خواهند كرد.
ویژگیهای بیمه ماشین آلات پیمانكاری
محل خاص (محل احداث ساختمان)
مدت از قبل تعیین شده بیمه (زمان تكمیل ساختمان)
بیمه ماشینآلات ساختمانی یك پوشش تمام خطر است
موارد تحت پوشش
كلیه ماشینآلات مقاطعه كار با بیمهنامه یك ساله پوشش داده میشوند. مدت یك بیمه به طور طبیعی ۱۲ ماهه است كه به خودی خود در پایان هر ۱۲ ماه تمدید میشود، مگر این كه یكی از طرفین آن را فسخ كند. هنگامی كه پیمانكار همزمان در چند جای كوچك كار میكند یا ماشینآلاتش برای مدتهای زمانی كوتاه به دفعات و در جاهای مختلف به كار گرفته میشوند، بیمه نامههای یك ساله مناسب ترین نوع بیمه به نظر میرسد. طبق قاعده، بیمهگذار همان پیمانكار است و به این دلیل كه بیمهنامههای یك ساله خسارتها و ضرر و زیان در یك زمان معین را پوشش میدهند. (بدون توجه به این كه ماشینآلات كی و كجا به كار برده میشوند) با پوشش پروژههای خاص از بعضی جهات فرق دارد. دامنه پوشش بیمهنامههای یك ساله را میتوان به موارد زیر توسعه و تعمیم داد.
ماشینآلات در انبار نیز بیمه هستند.
ریسك در زمان حمل و نقل آنها را نیز میتوان داد.
همچنین باید توجه داشت كه اگر بیمهنامه تمدید نشده باشد، بیمه ماشینآلات مربوط به هر قرارداد ساختمانی ناتمام، پایان مییابد.
در بیمهنامه پروژههای خاص، بیمه مسئولیت شخص ثالث همزمان با آن باید خریداری شود.
اموال بیمه شده
تجهیزات ساختمانی متحرک، چه خودكار باشند و چه نباشند.
تجهیزات ساكن، مانند دستگاه آمادهسازی بتن و تسمههای نقاله و غیره
ماشینآلات و تجهیزات تولیدی نیروی برق و هوای فشرده
تجهیزات اضافی و مكمل، مانند قطعات یدكی و تكمیلی ماشینآلات ساختمانی
بیمه تجهیزات الكترونیک
این بیمه خسارتهای وارد به انواع تجهیزات الكترونیكی مورد استفاده در كارگاههای صنعتی، صنایع، لوازم تحقیقاتی و آزمایشگاهی، لوازم اداری، سیستمهای هشداردهنده، تجهیزات اندازه گیری، دستگاههای كنترل و عیب یاب، تجهیزات مربوط به سینما و فیلمبرداری، دستگاههای تست مواد و نمونه برداری، تجهیزات رادیو تلویزیونی و مخابراتی، سیستمهای رایانه ای، تجهیزات پزشكی و مانند آن را تحت پوشش قرار میدهد.
موارد تحت پوشش
سرقت با شكست حرز
القاء الكتریكی، اتصال كوتاه، نوسان ولتاژ برق.
آتش سوزی، صاعقه، انفجار از هر نوع (شامل خسارت ناشی از اطفاء حریق و عملیات نجات)
سوختگی، نیم سوز شدن، دود زدگی و خسارت ناشی از استعمال دخانیات
حوادث طبیعی نظیر طوفان، سیل و طغیان رودخانه، تگرگ، نشست ورانش زمین به استثناء زمین لرزه
هر نوع آب دیدگی، نم زدگی و زنگ زدگی و رسوب زدگی ناشی از آنها
هر نوع خطر دیگری كه در سطرهای ذیل استثناء نشده باشد.
استثنائات
بیمه گر در موارد زیر تعهدی ندارد.
تلف یا آسیبی كه فروشنده، اجاره دهنده و یا شركتی كه عهده دار تعمیر و نگهداری كامپیوتر تجهیزات وابسته به آن است به موجب قانون و یا قرارداد منعقده مسئول جبران آن باشد.
تلف یا آسیبی كه نتیجه خطا یا ناهنجاری باشد كه بیمه گذار یا مدیر كه از جانب وی مسئول است، از آن مطلع بوده و یا میبایست مطلع باشد.
هر نوع تلف یا آسیبی كه در نتیجه به كار گیری اقلام بیمه شده پس از وقوع خسارت و قبل از تعمیر دائمی و تضمین كاركرد عادی دستگاه خسارت دیده، اتفاق افتاده باشد.
هر نوع هزینهای كه به منظور سازگار سازی طبیعی سیستم، رفع عیوب كاركردی سیستم، و یا نگهداری عادی اموال مورد بیمه انجام شود به استثناء اقدامات ضروری مشابه كه برای تعمیر اموال خسارت دیده انجام میشود.
هر نوع تلف یا آسیب وارده به سوپاپها، لولهها، فیوزها، واشرها، كاسه نمدها و سایر ابزارهای آب بندی، كلیه ابزارها و ملزوماتی كه به طور عادی تعویض پذیرند، سیلندرهای گراور سازی، كلیه اقلامی كه با شیشه، چینی و سرامیك، ساخته شدهاند، روكشها و لفافها و یا سایر واسطههای عملیاتی (نظیر روغن موتور و مواد شیمیایی)
عیب و نقص در زیبایی ظاهری دستگاه، از قبیل خراشیدگی رنگ، پولیش و یا سطوح لعابدار
استهلاک عادی، زنگ زدگی، رسوب گرفتگی، اكسیده شدن و یا فساد تدریجی در اثر كمبود استفاده از دستگاه و شرایط آب و هوایی